Salinas de Añana - Gatz Harana

Salinas de Añana, Arabako hiri zaharrenetariko bat da, erauskin eta utzitasun hamarkada askoren ondoren, argia ikusten hasi da.

Salinas de Añana, Arabako hiri zaharrenetariko bat da, erauskin eta utzitasun hamarkada askoren ondoren, argia ikusten hasi da.

Gatz iturburuen esplotazioak, larrainen berriztapenekin batera, Euskal Herriko paisai bakanenari etorkizuneko ateak ireki dizkiote.

Ondare kulturala eta monumentu Historiko a aldarrikatua, Arabako hiri zahareña da (1140ko foruak) eta, iada Neolítico garaitik, eta eragin gehiagorekin erromatar garaiaz baino aintzinakoa, bere paisaia, ekonomia eta historia bere iturburu gatzatuen esplotazioari lotuta egon dira.

Salinas de Añana

Salinas de añana, paisai: txuri bat da, elurra bezain leinurua, ekaina eta irailaren artean;grisa eta okre kolorekoa neguan hondakizun bat bezalakoa .

Egun euritxu eta behelainozkoetan, eguzkia seinale bakar bat denean, Han Gazia, izen honekin ezagutzen da, egurrezko gapirioz osatutako laberinto arkupedun hau, ibai gazdun batez zeharkatua, itxura beldurgarri bat aurkezten du, milaurteko kondaira batentzako dekoratua hobe ezina.

Lana Apirila inguruan hastean da, erortzea sufritu edo ta euriaren eta neguko izozteen ondorioz arrailduak izan diren larrainen erreparazioarekin.

Ur gaziaren ebaporizazioaren bidez lortutako gatzak, lan multzo bat eskatzen du: bete, eragin, bildu, gatza sartu;prozesu honek bi egunetako ziklo bat eskatzen du.

Gatzaren ustiapena, denborada errentagarri bat izan dadin., beharrezkoa da eguzkiak hobe eta haizeak uraren ebaporazioa eta kristalizazioa lortzeko beharrezkoa den indarra ekar ditzaten.

ZERK REAGITEN DITU GATZAGAK?

Añanako haranaren barnegitura, barne materialen hersturarengatik mugatuta dago, hauek bultzada organikoak direla eta, goi mailako estratu multzo bat zeharkatu dituzte eta lur azala apurtu egin dute. Fenomeno horrek, diapiro deitua, iturburu gazien sorreraren eragilea izanik, hala nola igeltsuaren agerrera bezala, hurkotasunean esplotatuak, eta tonalitate moreduneko kolore gorriko buztin ezaugarriekin.

HARAN GAZIA

Haran gaziaren eremu desnibelak aprobetxatuz eta diapiriko motako bere estruktura geológico ez ohikoarekin, 120 hektarietako hedapenarekin, Europako barruko larrain edo plataforma bilbapen konplexu batekin baino gehiago, hauek egurrezko, burdinezko eta harrizko hormez sostengatuak . Espazio hontan gatza erauztearen lanak burutzen zirenl.

20 eta 30eko taldeak osatuz sailkatuta daude, “borda” baten izena ematen zaioa eratuz, borda bakoitzak, depodsito bat edo bi ditu, baita “terratzo” deituak, larrainen behean kokatuak, lan garaiean lortutako gatza hemen biltzen da.

Ur gazia arañaren hegoaldeko muturrean kokatutako iturburuetatik dator. Iturri hauetatik hurbil dagoen deposito batetik, “partidero” deitua, ura banatu egiten da egurrezko bi kanaletatik: “Rollo de Suso”-k haraneko ezkerraldetik gidatzen du ur gazia et “ Rollo Quintanilla”-k berriz eskuinaldetik;azken honek ur-emari kantitate handiagoa eramaten du eta ondoren zatitu egiten da . Ur gazia borda bakoitzaren putzuetan biltzen da eta hortik larraainak betetzen dira, eguzkiaren eta haizearen akzioak cloruro sodikoaren kristalizazioa lortu dezaten.

HISTORIA

Salinas de Añanako inguruan, Neolítico-Brontze garaiko, Burdin Aroko eta Erromanizazioko utzikin arkeologikoak aurkitu dira.

Ez dakigu zehatz-mehatz noiz eta nola aurkitu ziren ur gazizko iturburuak, baina mendeetan zehar gatzaren merkatua funtzeskoa izan zen elkartruke komertzialarekin eta aberastasuna eta distira ekarri zizkion hiriari. Paisai surrealista eta kaotikoa, aldamiaia, galeria eta hondakinak zeuden canales osatua, Araba historiaren zati izatearen eragileetariko bat izan zen.

Kokapena



Informazioa

Webgunea: www.vallesalado.com
Mugikorra: +34 945 351 111